Anıtkabir'in Özellikleri

Anıtkabir'in Rasattepe'de yapılmasına karar verildikten sonra Başbakanlıkça kurulan Anıtkabir komisyonu tarafından[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Anıtkabir'de bulunması gereken genel nitelikler hakkında bir bildiri yayınlandı. Bildiri şöyle özetlenebilir:

1. Anıtkabir bir ziyaretgah olacaktır. Ziyaretgahın giriş bölümü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] binlerce insanın Türk Ulusu'nun ATA'sı önünde eğilerek saygılarını sunmasına elverişli olacaktır.

2. Bu anıt Büyük ATA'nın; asker[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] devlet adamı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] büyük politika ve bilim adamı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] büyük düşünür ve nihayet yaratıcı büyük dehanın vasıflarının güç ve yeteneklerinin bir sembolü olacaktır. O'nun kişiliği ile oranlı bulunacaktır.

3. Türk Ulusu ve ATA'sına saygılarını göstermek isteyenler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ATA'nın katafalkı önünde eğilerek bunu gerçekleştireceklerdir.

4. Anıtkabir'in bir şeref holü bulunacaktır. ******'ün lahdi buraya konulacağı için[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu anıtın ruhu ve en önemli bölümü şeref holü olacaktır. Şeref Holü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] başta Türk Ulusu olduğu halde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ulusumuza saygılarını sunacak yabancı devlet temsilcilerinin ATA'nın lahdine yönelebilecekleri büyük bir salon olacaktır. Bu holde sağlanacak ululuk ve güçlülük tesirleri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yarışmacılara bırakılmıştır.

5. Anıtkabir'de bir ****** Müzesi olacaktır.

6. Anıtkabir'i ziyaret edecek büyüklerimizin ve yabancı devlet temsilcilerinin duygu ve düşüncelerini yazacakları bir özel defter bulunacaktır.

PROJE YARIŞMASI

Anıtkabir Komisyonunun belirlediği ilkeler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Anıtkabir proje yarışması şartnamesinin temeli oldu. Böylece Anıtkabir Serbest Proje Yarışması şartnamesi uluslar arası mimarlar tüzüğüne uygun olarak Türkçe ve Fransızca dillerinde hazırlandı ve hükümet tarafından 1 Mart 1941 tarihinde yarışma açıldı.

Yarışmanın açıldığı yıl[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İkinci Dünya Savaşı'nın en kanlı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] en çetin zamanıydı. Avrupa'nın[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Asya'nın ve Afrika'nın bir kısmı savaşın içindeydi. Yarışma süresi 8 aydı. Bu kısa sürede Anıtkabir projesinin yetiştirilemeyeceği anlaşıldığından Bakanlar Kurulu tarafından süre 4 ay daha uzatıldı.

Yarışma için hükümetçe[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] uluslararası tanınmış yerli ve yabancı sanatçılar ve Bayındırlık Bakanlığınca belirlenen yüksek mimarlardan oluşan tarafsız bir jüri oluşturuldu.

Yarışma umulandan daha fazla ilgi uyandırdı. Yarışmaya Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Almanya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İtalya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avusturya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İsveç[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Fransa ve Çekoslovakya'dan toplam 47 proje katıldı. Bu projelerden 3 tanesi ödüle[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 5 tanesi takdire değer görülmüştür.

ÖDÜLE LAYIK GÖRÜLEN PROJELER

1- Prof. Johannes Kruger (Almanya)
2- Prof. Emin Onat - Doç. Orhan Arda (Türkiye)
3- Prof. Arnaldo Foschini (İtalya)

TAKDİRE LAYIK GÖRÜLEN PROJELER

1- Mimar Ronald Rohn (İsviçre)

2- Mimar Giovanni Muzio (İtalya)

3- Mimar Giuseppe Vaccaro - Mimar Gino Franzi (İtalya)

4- Mimar Hamit Kemali Söylemezoğlu - Mimar Kemal Ahmet Aru - Mimar Recai Akçay (Türkiye)

5- Mimar Ferudun Akozan - Mimar M. Ali Handan (Türkiye)

Jüri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] "Ödül verilmeye değer" bulduğu üç eserden hiçbirini ötekine üstün görmemişti. Bu üç eserden birini seçme yetkisi "Anıtkabir" Proje Yarışması Şartları" gereğince hükümete verilmişti. Hükümet bu konuda yetkili birçok kişinin de düşüncelerini dikkate alarak 7 Mayıs 1942 tarihinde Türk mimarlarının eserlerinin uygulanmasına karar verildi. Bu karar şu düşüncelere dayanıyordu:

1- Yarışmayı kazanan üç proje birçok yönden aynı değerdedir.

2- Fakat bu projelerden Türk mimarlarının yaptığı eser[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anıta esas teşkil eden "Milli Konu"yu daha başarılı ifade etmiştir.

3- Jüri raporunda belirttiği gibi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu projenin araziye uygunluğu diğerlerinden daha üstündür.

Bu karardan sonra jüri raporunda öngörülen değişikliklerin yapılması için yeni bir komisyon kuruldu. Projede yapılacak değişiklikler Prof. Emin Onat ve Doç. Orhan Arda ile görüşülerek kararlaştırıldı. Projede[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kale ekseni ve şeref holünün etrafındaki bölümler binanın anıtsal niteliğini kaybettirdiğinden eleştiriliyordu.

Prof. Emin Onat ve Doç. Orhan Arda çalışmalarını 7 Ekim 1943'te tamamlayarak komisyona teslim ettiler. Komisyonun hazırladığı rapor[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] proje ve maketler Bakanlar Kurulunda incelenerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] projenin uygulanmasına 18 Kasım 1943 tarihinde karar verildi.

TEKLİF EDİLEN PROJELER

****** gömüleceği yer konusunda bir vasiyette bulunmamıştı. Ancak ****** 1923 yılında sohbet sırasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] "Elbet bir gün öleceğim[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] beni Çankaya'ya gömer[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hatıramı yaşatırsınız" demiş ve ardından ısrarlı olmadığını belirtmek için de "Beni milletim nereye isterse oraya gömsün. Fakat benim hatıralarımın yaşayacağı yer Çankaya olacaktır" şeklinde eklemiştir.

Bu yüzden ******'e[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yüce kişiliğine uygun bir anıt mezar yaptırılması düşüncesi ile hükümet tarafından Anıtkabir inşaatının yapılacağı yerin tespiti için özel bir komisyon kurulmuştur. Komisyonun 6 Aralık 1938'de yaptığı ilk toplantıda; Anıtkabir konusunda yerli ve yabancı bilim adamlarının düşüncelerinden faydalanılması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Türkiye'de çalışmalarını sürdüren ve Ankara İmar Planını hazırlamış olan şehircilik uzmanı Prof. Jahsen'in[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] T.B.M.M. binası mimarı Prof. Holzmeister'in ve Dil Tarih Coğrafya Fakültesi binası mimarı Prof. Taut'un görüşlerinin de alınması kararlaştırılmıştır.

Bu bilim adamlarının katılımıyla komisyon ikinci toplantısını 16 Aralık 1938'de yapmıştır. Önerilen yerler şunlar olmuştur.

• Çankaya
• Etnografya Müzesi
• TBMM'nin arkasındaki tepe (Kabatepe)
• Ankara Kalesi
• Bakanlıklar (Milli Eğitim Bakanlığı için ayrılan arsa)
• Eski Ziraat Mektebi
• Gençlik Parkı
• Altındağ (Hıdırlık Tepe)
• Gazi Orman Çiftliği

Önerilen yerler; tarihi mekanlar veya eğlence yerleri olması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] şehrin merkezinde ve merkeze çok uzak olması gibi nedenlerle uygun bulunmadı.

17 Ocak 1939 tarihli son komisyon toplantısında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Trabzon Milletvekili Mithat Aydın Anıtkabir'e yakışır yer olarak gördüğü Rasattepe'nin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] özelliklerini anlattı. Tepe şehrin ortasında ve buraya yapılacak Anıtkabir'in uzaklardan görünmesini sağlayacak kadar yüksekti.

Komisyon üyelerinden Kütahya Milletvekili Süreyya Özgeevren ise Rasattepe'nin Anıtkabir için çok elverişli özelliklerini anlatarak sözlerini şöyle bağladı :

"Rasattepe bugünkü ve yarınki Ankara'nın genel görünüşüne göre[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir ucu Dikmen'de[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] öteki ucu Etlik'de olan bir hilalin tam ortasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir yıldız gibidir. Anıtkabir'in burada yapılması kabul edilirse[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Türkiye'nin b[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]enti olan Ankara şehri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kollarını açmış ******'ü kucaklamış olacaktır. ******'ü böylece bayrağımızdaki yarım ayın yıldızının ortasına yatırmış olacağız."

Komisyonda söz alan İçel Milletvekili Emin İnankur'da; ******'le yaptıkları bir şehir gezisinde Rasattepe'ye gittiklerini[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ******'ün buradan şehri seyredip "Bu tepe ne güzel bir anıt yeri" dediğini anlattı.
Bu açıklamalardan sonra Anıtkabir'in Rasattepe'ye yapılması oylamaya sunuldu ve Anıtkabir'in Rasattepe'ye yapılması büyük çoğunlukla kabul edildi.

RASATTEPE (ANITTEPE)

Anıtkabir yapılmadan önce rasat istasyonu bulunması dolayısıyla Anıttepe'nin adı Rasattepe idi.

Bu tepede[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] M.Ö. 12. yüzyılda Anadolu'da devlet kuran Frig uygarlığına ait tümülüsler (mezar yapıları) bulunmaktaydı. Anıtkabir'in Rasattepe'de yapılmasına karar verildikten sonra bu tümülüslerin kaldırılması için arkeolojik kazılar yapıldı. Bu tümülüslerden çıkan eserler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bugün Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmektedir.

Anıtkabir Projesinin belirlenmesinden sonra[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] inşaatın başlayabilmesi için ilk aşamada kamulaştırma çalışmalarına başlandı. Anıtkabir inşaatı ise 9 Ekim 1944 tarihinde görkemli bir temel atma töreni ile başladı.

Anıtkabir'in inşaası 9 yıllık bir süre içinde 4 aşamalı olarak yapılmıştır.

Birinci Kısım İnşaat : 1944 - 1945
Toprak seviyesi ve Aslanlı yolun istinat duvarının yapılmasını kapsayan birinci kısım inşaata 9 EKİM 1944'te başlanmış ve EKİM 1945'te tamamlanmıştır.

İkinci Kısım İnşaat : 1945 - 1950
Mozole ve tören meydanını çevreleyen yardımcı binaların yapılmasını kapsayan ikinci kısım inşaat 29 EYLÜL 1945'te başlamış[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 8 Ağustos 1950'de tamamlanmıştır. Bu inşaat aşamasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] inşaatın kagir ve betonarme yapı sistemine göre[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] temel basıncının azaltılması gözönünde tutularak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anıt kütlesinin "temel projesinin" hazırlanması kararlaştırıldı. 1947 yılı sonuna kadar mozolenin temel kazısı ve izolasyonu tamamlandı ve her türlü çöküntüleri engelleyecek olan 11 metre yüksekliğindeki betonarme temel sisteminin demir montajı bitirilme aşamasına geldi.

Giriş kuleleri ile yolların toprak düzenlemesinin önemli bir kısmı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] fidanlık tesisi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ağaçlandırma çalışmaları ve arazinin sulama sisteminin büyük bir bölümü tamamlandı.

Üçüncü Kısım : 1950
Anıtkabir üçüncü kısım inşaatı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anıta çıkan yollar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Aslanlı yol[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Tören Meydanı ve mozole üst döşemesinin taş kaplaması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] merdiven basamaklarının yapılması lahit taşının yerine konması ve tesisat işlerinin yapılmasını kapsıyordu.

Dördüncü Kısım : 1950 - 1953
Anıtkabir'in 4. kısım inşaatı ise Şeref Holü'nün döşemesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tonozlar alt döşemeleri ve Şeref Holü çevresi taş profilleri ile saçak süslemelerinin yapılmasını kapsıyordu. Dördüncü kısım inşaata 20 Kasım 1950'de başlandı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 1 Eylül 1953'de tamamlandı.





google_protectAndRun("ads_core.google_render_ad", google_handleError, google_render_ad);